काठमाडौं । बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरुको वित्तीय अवस्था परीक्षण गर्ने महत्वपूर्ण औजारको रुपमा खराब कर्जा (नन पर्फमिङ लोन वा एनपीएल) लाई लिने गरिन्छ । ऋणीले आफूले लिएको ऋणको सावाँ तथा ब्याजको निर्धारित समय सीमाभित्र भुक्तानी गर्न नसक्दा त्यस्तो कर्जा खराब कर्जामा गणना गर्ने गरिन्छ र उक्त कर्जाको शतप्रतिशत कर्जा नोक्सानीको व्यवस्था गर्नु पर्छ ।
गत आवको अन्त्यसम्म १० वटा वाणिज्य बैंकको नेट एनपीएल १ प्रतिशतभन्दा कम रहेको छ भने बाँकी १० बैंकको यस्तो एनपीएल १ र २ प्रतिशतकोबीचमा रहेको छ ।
गत आर्थिक वर्षको अन्त्यसम्म वाणिज्य बैंकहरूको खुद खराब कर्जा १.०६ प्रतिशत अर्थात ४७ अर्ब ८४ करोड ७३ लाख रुपैयाँमात्रै कायम रहेको छ । नेपाल राष्ट्र बैंकले सार्वजनिक गरेको कि फाइनान्सिय रिपोर्ट देशमा सञ्चालित २० वटा वाणिज्य बैंकहरूको खुद खराब कर्जा १.०६ प्रतिशतमात्रै देखिएको हो । गत आवको अन्त्यसम्म वाणिज्य बैंकहरूले कुल ४५ खर्ब ६९ अर्ब ७ करोड रुपैयाँ कर्जा लगानी गरेका छन् । यद्यपि वाणिज्य बैंकहरूको खराब कर्जा भने ३.९८ प्रतिशत रहेको छ ।
२० वटा वाणिज्य बैंकहरूमध्ये सबैभन्दा कम खराब कर्जा एभरेष्ट बैंक र नेपाल एसबिआई बैंकको रहेको छ भने सबैभन्दा बढी खराब कर्जा लक्ष्मी सनराइज बैंकको रहेको छ । नेपाल एसबिआई बैंक ०.२६, एभरेष्ट बैंकको ०.२६ प्रतिशत खुद एनपीएल रहेको छ भने लक्ष्मी सनराइज बैंकको १ं.८७ प्रतिशत नेट एनपीएल रहेको छ ।
सरकारी स्वामित्वको नेपाल बैंकको खुद खराब कर्जा ०.५७ प्रतिशत रहेको छ भने राष्ट्रिय वाणिज्य बैंक १.१० प्रतिशत खराब कर्जा रहेको छ । सरकारी स्वामित्वको अर्को बैंक कृषि विकास बैंकको खुद खराब कर्जा १.३२ प्रतिशत रहेको छ भने नबिल बैंकको खराब कर्जा १.०७ प्रतिशत रहेको छ ।
नेपाल इन्भेष्टमेन्ट मेगा बैंकको १.२० प्रतिशत रहेको छ भने स्ट्याण्र्डड चार्टट बैंकको ०.९१ प्रतिशत नेट एनपीएल रहेको छ । हिमालयन बैंकको ०.९७ प्रतिटशत, एनआईसी एशिया बैंकको १.७४ प्रतिशत, माछापुच्छ्रे बैंकको १.५० प्रतिशत, कुमारी बैंकको ०.४४ प्रतिशत नेट एनपीएल रहेको छ ।
सिद्धार्थ बैंकको ०.७५ प्रतिशत, ग्लोबल आईएमई बैंकको १.५० प्रतिशत, सिटिजन्स बैंकको १.५२ प्रतिशत नेट एनपीएल रहेको छ भने प्राइम कमर्शियल बैंकको १.३८ प्रतिशत, एनएमबि बैंकको ०.७८ प्रतिशत, प्रभु बैंकको ०.६७ प्रतिशत र सानिमा बैंकको ०.५१ प्रतिशत रहेको छ ।
कुल खराब कर्जा र खुद खराब कर्जाबीच यस्तो छ भिन्नता
अहिले नेपाली बैंकहरूले असल कर्जाकै लागि १.१० प्रतिशत कर्जा नोक्सानीको व्यवस्था गर्नुपर्ने हुन्छ । सुक्ष्म निगरानीमा रहेको कर्जालाई ५ प्रतिशत कर्जा नोक्सानीको व्यवस्था गर्नुपर्ने हुन्छ भने ३ महिनादेखि भाका नाघेको कर्जालाई निष्क्रय कर्जा अर्थात् खराब कर्जाको रुपमा देखाउनु पर्छ।
यो व्यवस्थाअनुसार ३ महिनादेखि ६ महिनासम्मको भाका नाघेको कर्जालाई कमसल कर्जामा राखिन्छ । यस्तो कर्जाको लागि २५ प्रतिशत कर्जा नोक्सानीको व्यवस्था गर्नुपर्ने हुन्छ ।
६ महिनादेखि बढीमा एक वर्षसम्म भाका नाघेको कर्जालाई शंकास्पद र १ वर्ष बढीको भाका नाघेको कर्जालाई खराब कर्जा भनेर वर्गीकरण गरिएको छ। शंकास्पदमा ५० प्रतिशत र खराबमा एक सय प्रतिशतसम्म प्रावधान राख्नुपर्छ। खराब कर्जाको लागि भने शतप्रतित नै कर्जा नोक्सानीको व्यवस्था गर्नुपर्ने हुन्छ ।
यसरी गरिएको वर्गीकरण अनुसार राखिएको प्रावधान रकमलाई निष्क्रिय कर्जा बराबरको रकमबाट घटाउँदा खुद खराब कर्जा आउँछ। यसरी प्रावधान रकमलाई नघटाई निष्क्रिय कर्जा अन्तर्गतको उठ्न बाँकी रहेको कर्जा रकमलाई भने कुल खराब कर्जा भनिन्छ।
खुद खराब कर्जालाई बैंकले अहिले व्यहोरी रहेको वास्तविक नोक्सान मानिन्छ। किनभने यस्तो कर्जाबाट थप आर्जन भइहरेको हुँदैन। यस्तो वास्तविक नोक्सानको अनुपात कम रहेकोले पनि आत्तिन नपर्ने बैंकरहरूले बताउँदै आएका छन्।
